www.eprace.edu.pl » homoseksualisci » Poczucie jakości życia osób o orientacji homoseksualnej » Jakość życia w okresie wczesnej dorosłości

Jakość życia w okresie wczesnej dorosłości

Wskaźniki jakości życia, zarówno subiektywne, jak i obiektywne, będą miały znaczący wpływ na poczucie jakości życia człowieka okresu wczesnej dorosłości. Okres ten to czas podejmowania ważnych społecznie ról i ważnych dla jednostki decyzji. Okres 23-34 lat jest bardzo zróżnicowany. Jest to bowiem czas, gdzie bardzo często kończy się okres szkoły i osoba wchodzi na bardzo trudny obecnie rynek pracy. Wiele osób w tym okresie zakłada rodziny, decyduje się na posiadanie dzieci. Ważne jest to, że wiele z wyborów zaważa na całym dalszym życiu. Np. decyzja o urodzeniu dziecka, gdyż jest to dla kobiety okres optymalny do tego. Po 34 roku wzrasta niebezpieczeństwo urodzenia dziecka z dysfunkcją rozwojową np. z zespołem Downa. Podjęcie tak ważnej decyzji jest więc w tym okresie bardzo istotne.

W 1999 roku zostały przeprowadzone badania dotyczące poczucia jakości życia w okresie wczesnej, średniej i późnej dorosłości (Brzezińska, 2000). Ze względu na charakter pracy badania te zostaną przedstawione w całości. Zadaniem badanych było oszacowanie ważności danego obszaru aktywności człowieka, a następnie oszacowanie poczucia zaspokojenia tych potrzeb. Uzyskane wyniki są przedstawione w poniższych tabelach.

Tab. 1. 2. Poczucie ważności potrzeb w okresie dorosłości

Poczucie ważności	1. bezpieczeństwo	2. związki z ludźmi	3. działalność dla innych	4. aktywność i praca	5. wypoczynek i czas wolny
wynik maksym. 20-30 lat 40-50 lat 60 lat i więcej	100,00 78,00 91,30 84,50	100,00 82,10 80,30 68,50	100,00 56,00 56,60 52,10	100,00 79,40 75,60 53,00	100,00 59,20 54,70 45,50

Tab.1.3. Poczucie zaspokojenia potrzeb w okresie dorosłości

Poczucie zaspokojenia	1. bezpieczeństwo	2. związki z ludźmi	3. działalność dla innych	4. aktywność i praca	5. wypoczynek i czas wolny
wynik maksym. 20-30 lat 40-50 lat 60 lat i więcej	100,00 66,60 64,00 55,00	100,00 56,80 69,90 60,70	100,00 47,20 47,90 49,20	100,00 61,20 64,00 49,00	100,00 55,70 47,00 44,70

Tab. 1.4. Poczucie niskiej jakości życia w okresie dorosłości

Poczucie niskiej jakości życia	1. bezpieczeństwo	2. związki z ludźmi	3. działalność dla innych	4. aktywność i praca	5. wypoczynek i czas wolny
20-30 lat 40-50 lat 60 lat i więcej	11,40 27,30 29,50	25,30 10,40 7,80	8,80 8,70 2,90	18,20 11,60 4,00	3,50 7,70 0,80

Źródło: Brzezińska (2000, s. 27).

Jak wynika z przedstawionych wyżej tabel hierarchia ważności potrzeb w każdym okresie jest inna. W grupie 20-30 lata (grupa ta niemalże odpowiada tej która przyjęta została w pracy, wg Eriksona: 23-34 lata) ważność przedstawia się następująco: związki z ludźmi, aktywność i praca, bezpieczeństwo, wypoczynek i czas wolny oraz działalność dla innych. Analizując kolejną tabelę można zauważyć, że za zaspokojone w największym obszarze grupa wskazała: bezpieczeństwo oraz aktywność i pracę. Tab. 1.2. pokazuje, że najwyższe poczucie jakości życia badani mają w obszarach: wypoczynek i czas wolny, bezpieczeństwo, a najniższe w obszarze związków z ludźmi oraz aktywności i pracy (Brzezińska, 2000).

Wizerunek psychologiczny okresu wczesnej dorosłości

Wg E. H. Eriksona (za: Brzezińska, 2000) okres wczesnej dorosłości to wiek 23-34 lata. W psychologii rozwojowej to okres pomiędzy późną adolescencją (18-22 lata) a średnią dorosłością (35-60 lat). Zadania rozwojowe są w tym okresie bardzo różne. Warto przytoczyć tu zadania opisane przez różnych autorów.

Tab. 1.5. Zadania rozwojowe w okresie wczesnej dorosłości wg różnych autorów

Faza życia i wiek	Faza rozwoju wg Z. Freuda	Kryzys psychospołeczny wg Eriksona	Wydarzenia i znaczące wpływy społeczne wg E. H. Eriksona	Obszary rozwoju wg B. M. i Pr. R. Newmanów	Zadania rozwojowe wg R. J. Havighursta
Wczesna dorosłość (23-34 lata)	Genitalna	Intymność vs izolacja. osiągnięcie zdolności do miłości bez utraty poczucia własnej wartości	Podstawowe zadania tej fazy to ustanowienie silnych przyjaźni oraz osiągnięcie poczucia miłości i wspólnoty (wspólnej tożsamości) z inną osobą; poczucie samotności lub izolacji są prawdopodobnie rezultatem niezdolności do zbudowania przyjaźni czy związku intymnego; podstawowymi czynnikami społecznymi są kochankowie, małżonkowie i bliscy przyjaciele	-małżeństwo (gotowość do małżeństwa, wybór partnera życiowego) -urodzenie dzieci -praca (opanowanie umiejętności technicznych i społeczno-organizacyjnych, orientacja w wymaganiach i czynnikach ryzyka w środowisku pracy) -styl życia (kształtowanie się i koordynacja stylu życia rodzinnego, prowadzenia domu, kariery zawodowej, równowagi praca-wypoczynek)	-wybór partnera życiowego -uczenie się życia z partnerem -start w rolach rodzinnych -opieka nad dziećmi -zarządzanie domem -start w karierze zawodowej -wzięcie na siebie odpowiedzialności obywatelskiej -znalezienie odpowiedniej grupy towarzyskiej

Źródło: Brzezińska (2000, s 235-236, fragment Tab.7.4. Okres dorosłości - porównanie i charakterystyka stadiów rozwoju w koncepcjach Z. Freuda, E.H Eriksona, R. J. Havighursta oraz B. M. Newmanów <opracowanie na podstawie : Erikson, 1997; Havinghurst, 1993; Newman i Newman, 1984, s. 46-47; Shaffer, 1985 s. 52-53> ).

Jak wynika z Tab. 1.5., zadania tego okresu są znaczące dla jednostki i społeczeństwa. Dodatkowo widać, że poszczególni badacze przypisują temu okresowi różne zadania w różnych sferach życia.

Wskaźniki jakości życia i poczucia jakości życia w sytuacji bycia osobą o orientacji homoseksualnej

Osoby o orientacji homoseksualnej można podzielić na dwie podgrupy. Pierwsza to osoby, które w żadnym stopniu nie ujawniły swej orientacji psychoseksualnej, druga – to osoby, które powiedziały o tym innym. W ramach tej grupy osób są jednostki, które zostały zaakceptowane oraz takie, których najbliżsi, otoczenie, czy też społeczeństwo jako całość nie zaakceptowało w jakimś stopniu (od odrzucenia, zerwania kontaktów do jawnej niechęci i agresji)- por. Rys. 1.4.

Rys. 1.4. Podział osób o orientacji homoseksualnej w zależności od ujawnienia swej orientacji psychoseksualnej i akceptacji społeczeństwa

Źródło: opracowanie własne.

Punktem wyjścia jest tu teza, że w zależności od tego, czy osoba ujawniła swą orientacje psychoseksualną (tzw. coming out) i została zaakceptowana, będzie się kształtowało jej poczucie jakości życia. Warto jeszcze podkreślić, że możliwość ujawnienia swej orientacji psychoseksualnej jest uzależniona od państwa w którym się mieszka. W wielu krajach nadal istnieje całkowity zakaz stosunków homoseksualnych. W Arabii Saudyjskiej kontakty homoseksualne karane są śmiercią, na Cyprze wyrokiem pięciu lat więzienia. Parlament Europejski 18 lutego 1994 roku wezwał państwa członkowskie Unii Europejskiej do „zniesienia przepisów, które karzą i dyskryminują stosunki seksualne między osobami tej samej płci (...) i ustalenia tego samego wieku dla osób heteroseksualnych, jak i homoseksualnych, powyżej którego stosunki seksualne są dopuszczalne prawnie” (za: Boczkowski, 1999, s. 120). Jednak mimo tych przepisów w wielu krajach osoby o orientacji homoseksualnej są dyskryminowane. W wielu krajach istnieje różny wiek dopuszczalności stosunków hetero- i homoseksualnych, w wielu krajach stosunki homoseksualne nie są dopuszczalne w świetle prawa. Jest to wyraz dyskryminacji osób o orientacji homoseksualnej. Fakt ten pokazuje Tab. 1.6.

Tab. 1.6. Stosunek prawny do stosunków homoseksualnych na przykładzie kilku państw Europy⁷

KRAJE KTÓRY WPROWADZIŁY:
CAŁKOWITY ZAKAZ KONTAKTÓW HOMOSEKSUALNYCH	RÓŻNY WIEK DOPUSZCZALNOŚCI KONTAKTÓW HETERO- I HOMOSEKSUALNYCH
	kraj	zniesienie całkowitego zakazu	wiek dopuszczalności stosunków
			heteroseksualnych		homoseksualnych
Bośnia – Hercegowina	Austria	1971	14		18
Macedonia	Bułgaria	1968	14		18
Rumunia	Chorwacja	1977	14		18
Armenia	Finlandia	1971	16		18
Azerbejdżan	Węgry	1961	14		18
Gruzja	Liechtenstein	1989	14		18
	Wielka Brytania	1967	16		18
	Wielka Brytania	1967	16		16 (12.2000 rok)
	(Irlandia Płn.)	1982	17		18
	Państwa które zniosły w ostatnich latach zakaz kontaktów homoseksualnych
	Rosja	1993
	Serbia/Kosowo	1995
	Ukraina	1991
	Irlandia	1993
	Estonia	1990
	Łotwa	1992
	Litwa	1993
KRAJE KTÓRE WPROWADZIŁY LEGALIZACJĘ ZWIĄZKÓW HOMOSEKSUALNYCH:
kraj	forma	data		zastrzeżenia
Holandia	małżeństwo	1.04.2001		Pary homoseksualne nie mogą adoptować zagranicznych dzieci
Dania	legalizacja	1999		Nie daje praw adopcji dzieci
Francja	legalizacja	15.11.1999		Wprowadzony „Pakt Solidarności” nie daje praw adopcyjnych i starania się o zapłodnienie metodą sztucznego zapłodnienia.
Niemcy	legalizacja	10.11.2000		Nie daje praw adopcji dzieci. Jedno z partnerów może zmienić nazwisko.

Źródło: opracowanie własne na podstawie: Homoseksualizm w europejskim systemie prawnym (1995, s. 11-15), Newsweek (2002, s. 77-80).

Jak pokazuje Tab. 1.6. w wielu krajach dopuszcza się tworzenie związków homoseksualnych, obowiązuje jednak różny wiek dopuszczalności stosunków hetero- i homoseksualnych.

Odrębną sprawą jest poczucie samoakceptacji. Jest ono indywidualne i nie zawsze zależne od stopnia akceptacji społeczeństwa, tzn. są osoby, których rodzina i społeczeństwo zaakceptowały, a mimo to nie akceptują one siebie, są też takie które niezaakceptowane przez innych – akceptują samych siebie. Trudno określić, po jakim czasie występuje samoakceptacja. U jednych jest to niemalże zaraz po „odkryciu”, że posiada się preferencje homoseksualne, u innych – proces ten może trwać kilka lat. Wydaje się, że do samoakceptacji osoby dochodzą same (Adamska, 1998). Bardzo rzadko udają się do specjalistów np. psychologa, czy seksuologa. Obecnie częstszą drogą pomocy są stowarzyszenia osób o orientacji homoseksualnej takie, jak Lambda, Inicjatywa Gdańska⁸ oraz kluby powstałe w Internecie. Największym serwisem internetowym jest Gejowo, Homo - impact, Obserwator⁹. Na wszystkich tych stronach można znaleźć fachowe porady psychologów, seksuologów, znaleźć adresy z pełnym odsyłaczem do stowarzyszeń zajmujących się problemami związanymi z homoseksualizmem.

Bardzo ważnym wskaźnikiem poczucia jakości życia jest stopień samorealizacji – swoich planów życiowych i aspiracji. Od 1995 obowiązuje Deklaracja Ottawska przyjęta przez OBWE, która gwarantuje każdemu człowiekowi bez względu na orientację seksualną równe poszanowanie praw i uznanie w konstytucjach, legislacji i postępowaniu administracyjnym oraz zabezpieczenie przed dyskryminacją, jawną lub ukrytą (Lambda, 1995).

komentarze

Przeszukaj ePrace

Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.